Het portfolio: meer dan een rapport

Om het onderwijsontwikkelingsproces van kinderen zichtbaar te maken voor de kinderen zelf, gebruikt basisschool Oostenwind van unit 1 (kinderopvang) tot unit 4 een portfolio als vervanger van het rapport. Dit tot tevredenheid van leerkrachten, leerlingen en ouders.

Elske Mars is leerkracht en unitverantwoordelijke
 van unit 2. Momenteel werkt ze aan het digitaliseren van de leerlingportfolio´s. Vrolijk vertelt ze erover. ‘Om kinderen eigenaar te maken van hun leerproces werken we op Oostenwind met een portfolio. In het portfolio vind je foto’s en andere leerbewijzen zoals het resultaat van een rekenlijn of een kunstwerk. Eigenlijk alles waar een kind mee bezig is geweest, maar vooral waar het kind zélf trots op is. Zo brengen kinderen hun eigen ontwikkeling in beeld.’

Portfoliogesprek
Vier keer per jaar voert de leerkracht samen met kind en ouders een portfoliogesprek. ‘Na elk kernconcept reflecteren we op de afgelopen periode. We proberen om kinderen niet te vergelijken of te veroordelen, maar juist uit te gaan van het verschil en de eigenheid. Fouten maken hoort erbij. We geven kinderen inzicht in de groei die ze doormaken en dat geeft vertrouwen. Inzichten kunnen gaan over taal en rekenen, maar ook over vaardigheden als samen
werken of reflecteren. Tijdens het gesprek is vooral het kind
 aan het woord.’

Digitaal portfolio
De portfolio’s van leerlingen zitten nu nog in mappen, maar worden in de toekomst digitaal via het systeem Mevolution. ‘Dat gaat ons veel brengen in het inzichtelijk maken van ons onderwijsconcept,’ vertelt Elske. ‘De implementatie ervan duurt drie jaar. Voor al onze leerlijnen zijn leerdoelen geformuleerd en in het portfolio wordt straks zichtbaar welke leerdoelen een leerling gehaald heeft.´

Het portfolio van Noor

Zodra ze haar portfolio openslaat begint Noor direct trots te vertellen over de inhoud: ´O kijk! Deze botanische tekening van de klaproos was goed gelukt. O en dit was héél gaaf. Hier keken we met een microscoop naar de zaadjes van een paardenbloem. En kijk hier! Dit bouwwerk heb ik ook gemaakt!’ Noor Kinds is 12 jaar en zit in unit 4 op Oostenwind. Samen met haar moeder Yteke vertelt ze over haar portfolio. ‘In je portfolio stop je dingen die goed gaan en waar je trots op bent,’ aldus Noor. ‘Juf maakt er dan een foto van en die stop je erin. Er staan ook analyses in over toetsen. Tijdens het portfoliogesprek laat je het portfolio aan je ouders zien en vertel je wat je hebt gedaan. Hoe je bent gegroeid, hoe je gewerkt hebt en of je hulp hebt gevraagd. Daarna mag je hem ook mee naar huis nemen om hem aan anderen te laten zien.’

Kinderen krijgen veel verantwoordelijkheid
Noor vertelt enthousiast verder over de papieren en foto’s in haar portfolio: de wereldmarkt, kunstwerken uit het atelier en resultaten van rekenen en taal. Yteke kijkt glimlachend toe. ‘Bij Oostenwind krijgen kinderen veel verantwoordelijkheid. Onder begeleiding natuurlijk, maar ze worden echt zelf aan het denken gezet. Dat zie je terug in het portfolio en de portfoliogesprekken. Noor heeft zelf de regie over haar portfolio en het gesprek. Zo heeft ze eens een spel bedacht waar ze haar portfolio presenteerde via nummers uit een bingorad. Heel bijzonder. Ik heb door de portfoliogesprekken goed in beeld wat Noor leert en vind het mooi dat we door de foto´s en inhoud van het portfolio veel meekrijgen van de unieke leermomenten op een schooldag. In de portfoliogesprekken komen toetsresultaten en voortgang natuurlijk ook aan bod, maar het gaat vooral over het leren in de praktijk. Via het portfolio krijgen we een beeld bij de verhalen die Noor ons thuis al heeft verteld. Het spreekt me véél meer aan daneen rapport.’

Nieuwsgierig zijn
Noor: ‘Soms zegt mijn moeder “dat wist ik helemaal niet” als ik 
iets leer.’ ‘Soms?’ lacht Yteke? ‘Dat heb ik heel vaak! Van het portfolio van Noor leer ik zelf ook! Ik zie er in terug dat ze alle ruimte krijgt en wordt uitgedaagd om nieuwsgierig te zijn en dingen zelf te onderzoeken. Daar heeft ze de rest van haar leven nog wat aan.’


Deze en meer verhalen staan in het magazine 'Onze oogst' waarin we een beeld geven van de resultaten na de strategische agenda 2018-2022.